Aileu, 22 Dezembru 2025. Prezidente Autoridade Munisípiu Aileu “𝗘𝘅𝗲𝗹é𝗻𝘀𝗶𝗮 𝗝𝗼ã𝗼 𝗕𝗼𝘀𝗰𝗼 𝗱𝗼𝘀 𝗦𝗮𝗻𝘁𝗼𝘀” segunda horseik sai hanesan Prezidente Konsellu Konsultivu Munisipál-KKM, hodi lidera enkontru KKM ba faze datoluk nian, ne’ebé akompaña direita husi Vise nain-3 atuál Sekretáriu Munisipál ba Asuntu Administrasaun no Finansas, Sekretária Munisipál ba Asuntu PIDI no Sekretáriu Munisipál ba Asuntu Sosiál no Organizasaun Komunitária iha salaun Timor-Klaran, Aileu.
Sesaun abertura husi “𝗘𝘅𝗲𝗹é𝗻𝘀𝗶𝗮 𝗝𝗼ã𝗼 𝗕𝗼𝘀𝗰𝗼 𝗱𝗼𝘀 𝗦𝗮𝗻𝘁𝗼𝘀” hateten, ohin iha Munisípiu Aileu ita hala’o ita-nia enkontru Konsellu Konsultivu Munisipál-KKM ba dala ikus hodi taka tinan 2025 nian, husu ba ita hotu atu tau ita-nia hanoin hamutuk, sai solusaun ida deit ba ita-nia progresu no failansu ba buat ne’ebé ita la atinji iha tinan 2025 nian. Presija tebes ita-boot sira-nia idea no hanoin hamutuk ne’ebé diak hodi foká deit ba ajenda ne’ebé iha ona.
Enkontru ba loron ohin nian, Autoridade Komunitária husi Suku 35, Konviksaun Relijioza, Reprezentante Juventude, Reprezentante FADA, Intelektual Aileu-Anan, Prezidente CCI-TL iha Munisípiu Aileu, no Reprezentante Partidu Polítiku sira, hala’o diskusaun ho hanoin konstrutivu reflete ba ajenda importante sira hanesan:
a) Aprezentasaun Ezekusaun Orsamentu Jerál Estadu Tinan 2025 husi Servisu Munisipál Finansas, por kategoria
- Salariu no Vensimentu: 89%
- Bens no Servisu: 98%
- Transferénsia Públika: 92%
- Kapitál Minor: 100%
- Kapitál Dezenvolvimentu: 100%
Ezekusaun AM Aileu ba tinan 2025 até loron 19 fulan Dezembru atinje 93%
Membru sira fó apresiasaun ba Autoridade ninia ezekusaun orsamentu no futuru presija mellora diak liu tan iha fíziku, nune’e fo votus:
Afavor: 44
Abstensaun: 2
Kontra: 0
b) Aprezentasaun Planu Asaun Anuál-PAA no Orsamentu Alokadu Munisípiu Aileu ba Tinan Fiskál 2026 husi Servisu Munisipál por kategoria;
- Salariu no Vensimentu: $3,259,041
- Bens no Servisu: $3,902,022
- Transferénsia Públika: $2,986,836.16
- Kapitál Menor: $2,355,378
- Kapitál Dezenvolvimentu: $9,345,000
Totál Orsamentu: $21,828,277.15
#Enkuantu Orsamentu Alokadu Munisípiu Aileu ba Tinan Fiskál 2026 nian hamutuk $9.497,727
Iha sesaun ida ne’e membru sira fo votus:
Afavor: 43
Abstensaun: 0
Kontra: 0
c) Aprezentasaun Progresu Ezekusaun Fízika ba Projetu PDIM Tinan 2025 no Projetu Aprovadu ba Tinan Fiskál 2026 husi Servisu Munisipál PDIM:
#. Progresu Ezekusaun Fízika ba Projetu PDIM 6 Tinan 2025 nian;
01. Projetu ho Kategoria B “𝗥𝗲𝗮𝗯𝗶𝗹𝗶𝘁𝗮𝘀𝗮𝘂𝗻 𝗜𝗿𝗶𝗴𝗮𝘀𝗮𝘂𝗻 𝗻𝗼 𝗕𝗮𝗿𝗮𝗷é𝗻 𝗣𝗿𝗼𝘁𝗲𝘀𝗮𝘂𝗻 𝟳𝟬𝟬𝗠 𝗯𝗮 𝗡𝗮𝘁𝗮𝗿 𝗔𝘀𝗹𝗶𝗺𝗵𝗮𝘁𝗶”; responsável husi kompañia Quivan Unipessoal, Lda ho progresu fíziku atinje ona 80,00%
02. Projetu ho Kategoria A “𝗞𝗼𝗻𝘀𝘁𝗿𝘂𝘀𝗮𝘂𝗻 𝗕𝗮𝗿𝗲𝗶𝗿𝗮 𝗦𝗮𝘁𝗮𝗻 𝗠𝗼𝘁𝗮 𝗯𝗮 𝗘𝘀𝗸𝗼𝗹𝗮, 𝗠𝗲𝗿𝗸𝗮𝗱𝘂 𝗻𝗼 𝗞𝗼𝗺𝘂𝗻𝗶𝗱𝗮𝗱𝗲 𝗕𝗮𝗶𝗿𝘂 𝗟𝗼𝗸𝗺𝗮𝗶𝗹𝘂𝗹𝘂 / 𝗣𝗼𝘀𝘁𝘂 𝗥𝗲𝗺𝗲𝘅𝗶𝘂”; responsável husi kompañia Kuilelo Unipessoal Lda ho progresu fíziku atinje 59,00%
03. 𝗞𝗼𝗻𝘀𝘁𝗿𝘂𝘀𝗮𝘂𝗻 𝗣𝗼𝘀𝘁𝘂 𝗦𝗮ú𝗱𝗲 𝗶𝗵𝗮 𝗦𝗲𝗹𝗼𝗶-𝗞𝗿𝗮𝗶𝗸; responsável husi kompañia Mirol Raefusa Unipessoal, Lda ho progresu fíziku atinje ona 100,00%
04. 𝗞𝗼𝗻𝘀𝘁𝗿𝘂𝘀𝗮𝘂𝗻 𝗕𝗮𝗿𝗲𝗶𝗿𝗮 𝗦𝗮𝘁𝗮𝗻 𝗥𝗮𝗶 𝗯𝗮 𝗘𝗱𝗶𝗳í𝘀𝗶𝘂 𝗔𝗣𝗔 𝗟𝗲𝗾𝘂𝗶𝗱𝗼𝗲; responsável husi kompañia NorthlandMasha Unipessoal, Lda ho progresu fíziku atinje ona 100,00%
05. 𝗞𝗼𝗻𝘀𝘁𝗿𝘂𝘀𝗮𝘂𝗻 𝗣𝗼𝘀𝘁𝘂 𝗦𝗮ú𝗱𝗲 𝗶𝗵𝗮 𝗕𝗼𝗸𝗼𝗹𝗲𝗹𝗼; responsável husi kompañia Anosel Unipessoal, Lda ho progresu fíziku atinje ona 100,00%
06. 𝗞𝗼𝗻𝘀𝘁𝗿𝘂𝘀𝗮𝘂𝗻 𝗧𝘂𝗿í𝘇𝗺𝘂 𝗕𝗲’𝗲-𝗠𝗮𝗻𝗮𝘀 𝗙𝗮𝘁𝘂𝗿𝗶𝗹𝗮𝘂; responsável husi kompañia Fitun Foun Unipessoal, Lda ho progresu fíziku atinje 80,00%.
#. Projetu Aprovadu Tinan Fiskál 2026 iha Munisípiu Aileu ho Totál Projetu 25 Kobre ba Setór Edukasaun 9, Saúde 10, Bee-moos no Sanitasaun 3 ho Obras Públikas 3. Projetu sira ne’e sei implementa hotu iha Postu Administrativu 4 hanesan;
01. Postu Aileu-Villa sei hetan projetu 10
02. Postu Laulara sei hetan projetu 5
03. Postu Lequidoe sei hetan projetu 5 no
04. Postu Remexiu sei hetan projetu 5
Totál orsamentu ba projetu 25 ne’ebé sei implementa iha tinan 2026 ne’e hamutuk $2,474,295.48
Projetu ba setór importante sei implementa iha kada Postu ne’e identifikadu husi Nasionál, Autoridade Munisipál simu lista kompletu hodi implementa. Bainhira iha prosesu implementasaun sei halo re-konfirmasaun mós ba projetu tuir setór identifikadu.
Iha aprezentasaun ida ne’e membru sira maioria fo votus:
Afavor: 44
Abstensaun: 0
Kontra: 0
d) Aprezentasaun Progresu Ezekusaun Fízika Projetu PNDS Tinan 2025 ba Fundu Operasionál, Infraestrutura no Progresu Fíziku no Lista Prioridade ba Tinan Fiskál 2026.
#. Progresu Ezekusaun Fízika Projetu PNDS Tinan 2025 ba Fundu Operasionál, Infraestrutura no Progresu Fíziku:
01. Postu Administrativu Aileu-Villa iha Projetu 14 ba Totál Benefisiarius “UK” hamutuk 918, Progresu Finansas K.O 69%, Finansas K.I 69% no Fíziku 77,68%.
02. Postu Administrativu Laulara iha Projetu 6 ba Totál Benefisiarius “UK” hamutuk 643, Progresu Finansas K.O 39%, Finansas K.I 51% no Fíziku 85,00%.
03. Postu Administrativu Lequidoe iha Projetu 7 ba Totál Benefisiarius “UK” hamutuk 741, Progresu Finansas K.O 67%, Finansas K.I 77% no Fíziku 94,86%.
04. Postu Administrativu Remexio iha Projetu 9 ba Totál Benefisiarius “UK” hamutuk 729, Progresu Finansas K.O 59%, Finansas K.I 64% no Fíziku 83,00%.
#. Lista Prioridade ba Tinan Fiskál 2026 hamutuk 98 prioridades ne’ebé sei implementa iha Suku 35 iha Postu Administrativu 4 nian ho ninia orsamentu sira;
01. Orsamentu Operasionál no Infraestrutura $918,902.00
02. Orsamentu Adisionál $300,000.00
03. Totál Regular no Adisionál $1, 288,878.00
Molok implementa projetu sira iha tinan oin, sei halo re-konfirmasaun ba projetu sira ne’ebé direita husi Autoridade Komunitária ba SM-PNDS Aileu.
Iha sesaun ida ne’e membru sira fó votus:
Afavor: 43
Abstensaun: 0
Kontra: 0
e) Aprezentasaun Ezbosu Planu Dezenvolvimentu Munisipál-PDM Aileu ba Tinan 2026-2030, ne’ebé foká ba:
01. Pilár Dezenvolvimentu ba Kapitál Sosiál
02. Pilár Dezenvolvimentu ba Infraestrutura
03. Pilár Dezenvolvimentu ba Ekonómiku no
04. Pilár Dezenvolvimentu ba Institusionál.
Esbozu sira klaru ona, Autoridade Munisipál sei submete ba Ministériu Administrasaun Estatal, nune’e Ministru ba MAE sei ba aprezenta iha Konsellu Ministru hodi hetan aprovasaun final.
Iha aprezentasaun ne’e membru sira fó votus:
Afavor: 45
Abstensaun: 0
Kontra: 0
f) Aprovasaun Suku Foun 2 ou Suku Preparativu iha Munisípiu Aileu ba Tinan 2026 nian.
Sesaun ne’e membru sira fó votus ba:
01. Suku Preparativu husi Aldeia Sarin, Suku Atuál Fahiria, Naran Suku Foun Sarin, ne’ebé lokaliza iha Postu Administrativu Aileu-Villa ho votus:
Afavor: 35
Abstensaun: 5
Kontra: 5
02. Suku Preparativu husi Aldeia Aikurus, Suku Atuál Tulataqeu, Naran Suku Foun Aikurus, ne’ebé lokaliza iha Postu Administrativu Remexiu ho votus:
Afavor: 44
Abstensaun: 1
Kontra: 0
OGE AM Aileu ba tinan 2026 nian, Autoridade aloka orsamentu ba hamoris suku foun ne’e ba suku 2 deit, nune’e suku definitivu seluk sei hein iha tinan tuir mai.
Molok ensera sorumutu ne’e, PAM hato’o profundu agradesimentu ba membru hotu nia partisipasaun ho máximu tebes, ita rekoñese failansu sira no esperansa ho tinan foun sei mellora diak liu tan servisu sira. Nai Maromak akompaña ita hotu nia viajen, Boas Festa do Santo Natal no Feliz Ano Novo ba ita hotu.
Enkontru ne’e partisipa máximu husi Diretor Servisu Munisipál, Delegasaun Territoriál, Administrador Postu sira no Funsionáriu Apoiu Tékniku sira.
